zondag 26 april 2015

Het was weer leuk

Met de aanhef dat "het weer leuk was" wordt het tweede deversorium ("nieuwe stijl") eigenlijk tekort gedaan. Het was natuurlijk leuk en uiteraard ook heel gezellig, maar vooral erg interessant door de verhalen die Gerard te Meerman aan de dertig aanwezigen vertelde.


Eerst - voor de pauze - gaf hij nadere uitleg over het wetenschappelijke werk dat hij gedaan had. Met verve probeerde hij ook de minder natuurwetenschappelijk onderlegde leerlingen iets mee te geven over onderzoek aan het menselijk DNA en de pogingen om relaties te leggen tussen ziektes en genetische afwijkingen in dat DNA. Dat zebravisjes een uitstekend model zijn om ook aandoeningen bij mensen aan te onderzoeken, was voor velen wel een verrassing. Er werd dan ook geboeid geluisterd.


Na de pauze ging Gerard nog in op een paar zaken die destijds ruimschoots het nieuws gehaald hebben en waar hij ook direct of indirect bij betrokken is geweest, omdat daar natuurwetenschappelijke en statistische aspecten aan zaten. Dat waren de balpenmoord en de zaak Lucia de Berk. Zo had hij samen met Pek van Andel experimenten met een kruisboog uitgevoerd, om te zien of je daarmee inderdaad een BIC zo ver in een menselijke schedel kon laten doordringen als in de zaak van de balpenmoord beweerd werd. Samen met het feit dat het pathologisch-anatomische rapport aanvankelijk verkeerd geïnterpreteerd was, had dat eraan bijgedragen dat de verdachte in tweede instantie werd vrijgesproken. Bij de zaak Lucia de Berk was Gerard niet direct persoonlijk betrokken geweest. Maar dat was wel een voorbeeld waar statistiek aanvankelijk op verkeerde wijze is toegepast en waar op onwetenschappelijke wijze een keten van redeneringen en conclusies aaneengeregen was. Deze voorbeelden vormden een huiveringwekkende illlustratie dat wiskundige en natuurwetenschappelijke methoden en inzichten in de rechterlijke macht nog zeer onvoldoende zijn doorgedrongen.




Terwijl de aanwezigen in het café van een glaasje genoten, werd ons klaslokaal in hoog tempo omgebouwd tot eetzaal, waar we van een eenvoudige doch voedzame maaltijd konden genieten. Zo heel eenvoudig was die uitstekende surinaams-indonesiche maaltijd overigens ook weer niet,





Na het toetje moest er uiteraard nog worden afgerekend, waarbij de wiskundige achtergrond van organisator Wim Ris goed van pas kwam,



Een uitgebreider ovezicht van foto's dan de boven al getoonde, is <HIER> te vinden op Flickr.
En we kijken nu al weer uit naar een volgende aflevering van ons Deversorium-nieuwe-stijl, komend najaar. Het zal weer per mail en ook op deze plek worden aangekondigd.

vrijdag 10 april 2015

Weer een deversorium



Vondelianen,

Het staat natuurlijk al in jullie agenda:
Zaterdag 18 april a.s.
       Tweede deversorium
lokatie: cafe Batavia, Prins Hendrikkade 85, Amsterdam
op een steenworp afstand van het Centraal Station en de Sint Nicolaaskerk
zaal open: 15u 30

De lezing zal dit keer worden verzorgd door oud-Vondeliaan
       dr. ir. Gerard te Meerman
Hieronder vind je de tekst die Gerard stuurde over de geplande inhoud van zijn lezing en ook een beschrijving van zijn carrière en zijn persoonlijk leven.

Na Gerard's lezing zal er weer een gezamenlijke maaltijd zijn.
Dat wordt een uitgebreid lopend Indisch buffet, waarbij ook de vegetariër niet vergeten wordt. De kosten zullen € 25 p.p. bedragen. Als je komt en mee wilt eten, dan had je je eigenlijk al voor 31 maart moeten aanmelden. Maar je kunt Oom Joost natuurlijk altijd nog vragen of hij nog een plaatsje vrij heeft: oomjoost@gmail.com .

Over statistiek
Ik wil wat vertellen vanuit het perspectief van een statisticus die in een omgeving werkt waar iedereen op een of andere manier statistiek gebruikt, maar waar onderzoekers soms in de ban zijn van statistische illusies. Er is enorme vooruitgang geboekt bij het begrijpen van de de rol van genetische veranderingen bij diverse aandoeningen, maar het is erg moeilijk om een vinger te krijgen achter kenmerken met een genetische component die bestaat uit de samengestelde werking van vele genen. Big data is maar een klein deel van de oplossing. Direct ben ik indertijd betrokken geweest bij de zogenaamde balpenmoord, die geen moord was maar een ongeluk. Er zijn bij deze kwestie vele fouten gemaakt waarvan gezien de latere veroordeling van Lucia de Berk weinig geleerd is. Dat brengt me naar wat ik de andere wereld van de statistici noem: het soms grote verschil tussen menselijke intuïtie en hoe de wereld echt in elkaar zit. Ik zal de drie deuren quiz nog eens uitleggen en wat andere voorbeelden geven waar onze intuïtie ons op het verkeerde been zet.

Curriculum
Na mijn eindexamen in 1964 ben ik gaan studeren op de net opgerichte Technische Hogeschool Twente in Enschede. Ik ben in 1972 afgestudeerd in de toegepaste wiskunde, met een onderzoek specialisatie in de statistiek. Daarnaast heb ik me verdiept in wetenschapsfilosofie, onderzoeksmethodologie, godsdienstpsychologie en wijsgerige antropologie. Tijdens mijn studie ben ik student-assistent geweest voor wetenschapsfilosofie, statistische onderzoeksmethoden bij exploratief en descriptief sociaal wetenschappelijk onderzoek. Ook heb ik nog een eindexamenklas HBS-B natuurkunde les gegeven toen de leraar plotseling overleed en ben ik lid geweest van de gemeenteraad te Enschede. Na mijn afstuderen ben ik 6 jaar universitair docent geweest voor wetenschapsfilosofie bij de faculteit psychologie van de Radbouduniversiteit te Nijmegen. In die tijd heb ik taalpsychologisch onderzoek gedaan naar taalgebruik bij geestelijk gehandicapten. Daarna heb ik twee jaar gewerkt als associate expert bij de Unesco, op het regionaal kantoor in Jakarta. Terug in Nederland ben ik na enig zoeken beland bij de vakgroep Genetica van de Rijksuniversiteit en het UMCG te Groningen. Ik ben daar cum laude gepromoveerd op een onderzoek waarin genetica, informatica en statistiek werden gecombineerd. In 2011 ben ik met pensioen gegaan als universitair hoofddocent mathematische genetica en bioinformatica, maar tot op heden heb ik een steeds kleiner wordende aanstelling behouden. Mijn werk heeft hoofdzakelijk bestaan uit het doen van onderzoek naar de genetische component van diverse aandoeningen, het begeleiden van promovendi en divers bestuurlijk werk. Zie mijn RUG-pagina.  

.....

Wie wat meer wil weten over de wetenschap die Gerard heeft bedreven, kan op Google Scholar een mooi overzicht van zijn publicaties vinden (inclusief zijn H-index).

Oom Joost hoopt nu maar dat Gerard - in het kader van de zaak Lucia de Berk - ook wat zal vertellen over Bayesiaanse statistiek. Dat is een tak van de waarschijnlijkheidsrekening die is genoemd naar een 19de eeuwse Engelse dominee, Thomas Bayes, die zich in zijn (overvloedige?) vrije tijd met wiskunde bezig hield.

In elk geval liet Gerard weten dat hij bijzonder enthousiast is om 18 april van de partij te zijn. Hij mailde ook:
"Wat misschien ook een goed idee is, is te vragen of men nog in bepaalde onderwerpen geïnteresseerd is - als het gaat om genetica en verwante onderwerpen . Daar kan ik dan meestal wel iets over zeggen. En het maakt zo'n verhaal vaak weer interactiever. "
Graag ontvangt Oom Joost dus per email jullie vragen; hij speelt ze dan aan Gerard door.